Het is nog maar net half augustus als we in Zweeds Lapland de eerste gele blaadjes aan de berken ontwaren. We hebben onze buscamper een paar dagen geleden geparkeerd in Kvikkjokk en lopen met flink beladen rugzakken het nationale park Sarek in. “De zomers zijn hier echt kort, hè?” zeg ik tegen mijn vrouw Anita. Wil je wandelen in Sarek, zal je tot minstens eind juni moeten wachten tot het grootste deel van de sneeuw verdwenen is.
Krap twee maanden later valt de herfst in en minder dan een maand later is het alweer winter. Toch is Zweeds Lapland niet alleen voor de doorgewinterde buitensporter interessant. Zolang je niet de bergen in gaat, kan je met je camper eind mei al prima een tour maken boven de poolcirkel. En dat seizoen strekt zich vervolgens uit tot begin september. Volgens de Sami, de oorspronkelijke bewoners van Noord-Scandinavië, slaat het weer na tien september vaak drastisch om en heb je van de ene op de andere dag te maken met winterse omstandigheden.
Als je dan nog met je camper in de regio bent, zijn vierseizoenenbanden een aanrader. Nachtvorst komt nu vaker voor en vanaf een uur of zes moet de kachel in de bus toch echt even aan. Met een dik dekbed kom je de nachten prima door.
Slim plannen
We zijn al sinds juli onderweg in Zweden, maar we zijn hier met een reden ook nog in deze tijd van het jaar. Er is namelijk maar weinig zo mooi als de Scandinavische herfst. De berken kleuren felgeel, andere loofbomen worden oranje, rood of iets daar tussenin. Half augustus zijn alle Zweden en Noren weer aan het werk en is het veel rustiger op camperplaatsen en in de nationale parken.
Bovendien zijn in deze tijd van het jaar de meeste muggen niet meer zo actief door de invallende nachtvorst. Overdag is het vaak nog warm zat voor een korte broek en een t-shirtje, hoewel het uiteraard ook koud kan zijn. Het blijft per slot van rekening Noord-Zweden. Als je het slim weet te plannen, ben je rond eind augustus een eindje boven de poolcirkel en zak je langzaam af richting het zuiden: zo reis je mee met de herfst. Hoe zuidelijker je gaat, hoe later de herfst begint.
voor een trektocht boven de poolcirkel.
Goudgele berken en een dito zonnetje. Als je geluk hebt biedt de herfst stabiel mooi weer
Sami lunch
Vanuit Kvikkjokk rijden we zuidwaarts. In Jokkmokk, niet zo gek veel verder, eten we eerst nog een dagens lunch in het Sami-museum. Dit concept, bedoeld voor werkende mensen die tussen de middag warm willen eten, vind je door heel Zweden. Je kunt dan goed eten voor € 10 tot € 15 per persoon. Als je toch eet in het Sami-museum, loont het absoluut de moeite om voor een tientje het museum te bezoeken.
Je komt er veel te weten over de Sami-cultuur en over de lokale flora en fauna. Als je nog geen eland of beer (de kans op die laatste is uitermate klein) in levende lijve hebt gezien, kun je hier de opgezette exemplaren zien. Na een paar dagen komen we in de buurt van Jämtlandsfjällen: een uitgestrekt berggebied waar het in de zomer behoorlijk druk kan zijn. Vanuit Storlien en Kläppen kan je prachtige dagtochten maken. Wij maken een meerdaagse trektocht richting de berg Helags.
Tientallen rendieren
Na een paar dagen te hebben rondgetrokken door het gebied, parkeren we de bus op een rustige plek, zetten de boiler aan en hangen de douchekop buiten het wc-raampje. Ook al is het een twee-minuten-douchebeurt, het blijft zalig om na zo’n tocht even te kunnen opfrissen. We zetten verder koers naar het zuiden en rijden over Zwedens hoogste weg, de Flatruet Vägen richting natuurreservaat Rogen.
De weg is half september ongelofelijk mooi. Net als zoveel andere wegen in Zweden is dit een gravelweg, maar je kan er ook met een grotere camper prima overheen. Rijd niet te snel om je schokdempers en banden te sparen, maar ook om beter om je heen te kunnen kijken. We overnachten op een grote parkeerplaats met uitzicht over de omringende heuvels. We zien tientallen rendieren in de omgeving rondscharrelen.
In natuurreservaat Rogen maken we een meerdaagse tocht in onze packrafts. Deze opblaasbare kajaks zijn ongeveer zo groot als een opgerolde slaapzak, wegen nog geen vier kilo per stuk en zitten in een handomdraai in elkaar. We peddelen vier dagen lang over kleine en grote meren en komen geen andere mensen tegen. Alleen op de wereld, gewoon in Europa.
In het noorden van Zweden vind je nog echte wildernis
Zweden en wildkamperen
Zweden en Noorwegen zien elk jaar weer meer campers op hun wegen verschijnen. Vooral na corona lijkt het camperen nog populairder te zijn geworden. Beide landen kennen het allemansrecht, waardoor je op veel openbare plekken gewoon kunt overnachten. Toch begint dit allemansrecht zo langzamerhand zijn houdbaarheidsdatum te overschrijden. Door de toename van het aantal campers en de opkomst van apps als Park4Night wordt de druk op parkeerplaatsen en de natuur steeds merkbaarder.
Soms tot ergernis van de lokale bewoners, want zij gebruiken die parkeerplaatsen ook als ze een rondje in het bos willen lopen of willen zwemmen bij dat ene leuke meertje. Daarnaast wordt er door mensen (zeker niet alleen camperaars) afval achtergelaten en vuur gestookt op plaatsen waar dat niet mag. Langzaam maar zeker komen er overal en nergens ‘no camping’ bordjes te hangen en ontstaat er vanuit lokale overheden beleid dat wildkamperen verbiedt.
Rechten én plichten
Het is eigenlijk heel simpel: wildkamperen kan nog steeds, maar houd je aan de regels en zorg er vooral voor dat je niemand overlast bezorgt. Soms is het gewoon een beter idee om op een camping te gaan staan, in plaats van koste wat kost gratis te willen overnachten.
Ook voor tentkampeerders geldt dat het allemansrecht onder druk is komen te staan. Je ziet op heel veel plekken de restanten van vuurtjes en toiletbezoekjes (wc-papier neem je mee terug, of je verbrandt het. Nog beter: een mini-bidet).
Het allemansrecht is een prachtig concept, maar het komt ook met een allemansplicht: laat je kampeerplek het liefst mooier achter dan je hem vond.
Meer informatie
In het noorden van Zweden is van alles te doen, ongeacht het seizoen. In de vroege zomer kun je genieten van de unieke middernachtzon. De herfst staat garant voor kleurrijke landschappen en in de winter kun je in Zweeds Lapland het spectaculaire noorderlicht zien. Noord-Zweden is ook het thuisland van de Sami, de inheemse bewoners van Lapland.
Kamperen in Zweden op Ikea’s prachtplekken
Toftan, Ektorp, Himleån, Kallax … Waarschijnlijk associeer je deze namen met afvalbakken, banken, badhanddoeken en ophangsystemen van Ikea. Maar wist je dat deze namen bij prachtige plekken in Zweden horen?