Dankzij de ligging in het meest noordwestelijke puntje van Noord-Brabant – op het kruispunt van het Hollands Diep en het Volkerak – staat Willemstad ook wel bekend als de Poort naar Holland. Zelfs vanuit het vliegtuigraam kan je Willemstad dankzij haar karakteristieke vestingvorm zien liggen.
Willemstad, de Poort naar Holland
Ooit was deze zevenpuntige ster met binnen- en buitengracht een eenvoudig polderdorpje. Eind zestiende eeuw bouwde Willem van Oranje het voormalige Ruigenhil om tot vestingstad. Het huidige inwoneraantal van amper drieduizend staat niet echt in verhouding met de rol die de Poort naar Holland speelde in de tijd van de Franse overheersing.
Willemstad maakte net als tien andere vestingsteden deel uit van de Zuiderwaterlinie. Zo gauw de vijand op de loer lag, werd het omliggende gebied van het stadje gecontroleerd onder water gezet om de vijand tegen te houden, zoals die ene keer op 1 maart 1793.
Prijsschieten
De Fransen rukken op richting Willemstad. Steden als Breda, Geertruidenberg en Klundert zijn dan al zonder moeite veroverd. ‘Dat gaat ons niet gebeuren’, moeten de Willemstedelingen hebben gedacht. Met zo’n tweeduizend man sterk marcheert het Franse leger richting de Hoek van Brabant.
Fort de Hel
Op dat moment staan bij Fort de Hel – op hemelsbreed een kleine kilometer ten zuiden van de vesting – de kanonnen al klaar. Het achterland van Willemstad staat blank en vanuit hier zijn er maar twee toegangswegen naar de vesting, de Oost- en de Westdijk.
Franse opstand
Deze dijken liggen precies in het vizier van de Hollandse kanonnen. Onder een oorverdovend kabaal sneuvelen de Fransen bij bosjes. Na het prijsschieten is het vijandige leger zo uitgedund dat ze gedesillusioneerd afdruipen. Adieu. Tot zo lang het duurt. Twee jaar later is de Franse opstand niet meer te stuiten.
Het verdedigingswerk van weleer is het afgelopen halfjaar flink opgeknapt. Sinds mei dit jaar kan je bij Fort de Hel een hapje eten terwijl je uitkijkt over vlakke, kaarsrechte, kale boerenpercelen. In de verte herken ik…
Willemstad, het complete verhaal
Nieuwsgierig wat ik in de verte zie liggen? Lees dan het hele artikel in ACSI FreeLife 5-2019.