Tekst en beeld: Hans Peeters
Zelfs voor Europese begrippen is de Veluwe geen kleintje. Het totale gebied heeft een oppervlakte van zo’n duizend vierkante kilometer, twee derde van de provincie Utrecht. Bekende gebieden zijn het Deelerwoud, Veluwezoom, De Hoge Veluwe, Planken Wambuis en het Kootwijkerzand.
Maar er zijn ook minder bekende pareltjes als Ramenberg, Wekeromse Zand en Veteranen Landgoed Vrijland. Elk gebied heeft zijn eigen karakter, variërend van heide, bos met heuse woudreuzen, vennen en stuifzand. Totdat het heeft gesneeuwd en de totale Veluwe onder een wit tapijt schuilgaat. Dan worden al die gebieden een groot wit geheel zonder grenzen.
De Big Five
Natuurliefhebbers reizen naar Afrika om de Big Five te scoren, maar waarom zo ver gaan als het ook op de Veluwe kan. Oké, er struinen geen olifanten door het kniehoge gras en er liggen geen leeuwen op de loer achter een omgevallen boom. Wel kun je oog in oog komen te staan met een indrukwekkend everzwijn. En je kunt een roedel edelherten of moeflons over de uitgestrekte vlaktes zien trekken.
Of er krabt een ree met de voorpoten sneeuw weg om bij wat eetbare grassprieten te komen. En natuurlijk de wolf, die geheel op eigen kracht de Veluwe heeft ontdekt.
Wilde zwijnen zijn vaste bewoners van het grootste bos- en heidegebied van Nederland.
Stille getuigen
Hoewel het witte sneeuwdek alle oneffenheden in het landschap toedekt, geeft het juist ook heel veel prijs. ’s Morgens vroeg ontdekken we in de maagdelijke sneeuw een wirwar aan sporen van dieren, die zich afgelopen nacht buiten hebben gewaagd. De grote sneeuwprenten van een edelhert leiden terug het bos in. Waarschijnlijk een eenzame bok, die in de bosrand de bast van de bomen schraapt.
Voor hem is er altijd nog wel wat te vinden. Ook ontdekken we drie afdrukken in een rij met eentje zijwaarts. Hier was een haas op zoek naar nog wat eetbare grasjes of twijgen. Aan de wirwar van muizensporen te zien, hadden die hier afgelopen nacht een feestje. Behalve pootafdrukken, laten urinesporen gele kringen achter en liggen hoopjes keutels gedeeltelijk versmolten in de sneeuw.
Kleurrijke vogels
In dit spierwitte landschap vallen zangvogels op als de ballen in een kerstboom. Een roodborst scharrelt aan de voet van een stam op zoek naar spinnetjes, die zich hier schuilhouden. Kepen en vinken zitten in groepjes onder de beukenbomen; er vallen altijd wel wat beukennootjes op de grond. Een prachtige zalmrode goudvink hipt in een krentenboom van tak naar tak. Hij is gek op de zachte knoppen, die in dit winterse weer extra goed smaken. Bij een beekje waar het water nog ijsvrij kabbelt, loert een ijsvogel vanaf een tak naar beneden.
Passeert er een visje door zijn blikveld, dan duikt ie zonder aarzelen naar beneden het ijskoude water in. Verder zijn er pimpel- en koolmezen en zelfs een enkele kuifmees, op zoek naar achtergebleven zaadjes. Bonte spechten hameren op de boomstammen en halen met hun lange tong verstopte larven tevoorschijn. Het vergt van vogels wel wat inventiviteit om in deze barre omstandigheden aan de dagelijkse kost te komen.
Kijktip
Vanuit een boomholte hoog in een beuk kijkt een bosuil de wijde wereld in. Overdag meestal slapend en af en toe de ogen open, om te kijken of de kust nog veilig is. Bosuilen hebben overdag zo hun vaste stek waar ze rusten, in afwachting van de invallende duisternis. Geruisloos vliegt de bosuil door de nacht en het minste geritsel van een muis is voldoende om zich op deze prooi te storten.
Ze grijpen zelden mis en aan twee of drie muizen per nacht heeft de nachtvogel voldoende. Blijven de muizen verstopt onder het sneeuwdek dan duikt hij een struik in, waarvan ie weet dat er zich een groep slapende mussen of spreeuwen ophoudt. Een bosuil is niet voor een gat te vangen.
In deze tijd van het jaar klinkt in het holst van de nacht de angstaanjagende horrorroep hoeoeoe-hoe-hoeoeoe, zoals je die ook steevast in thrillers hoort. De man doet zijn best om een vrouwtje te lokken. Al in februari – ook als er nog sneeuw ligt – besluiten bosuilen om aan gezinsuitbreiding te gaan denken.
Campings
Ook in de winter zijn er meerdere kampeermogelijkheden op de Veluwe waar je prima kan vertoeven tijdens de koudere dagen. Neem bijvoorbeeld eens een kijkje bij EuroParcs De Hooge Veluwe. Of je nu kiest voor een stijlvol vakantiehuisje, een comfortabele stacaravan, of een knus tiny house, hier ervaar je het beste van de natuur met het bruisende Arnhem om de hoek. Kijk op Eurocampings.nl voor meer winterse kampeermogelijkheden.
Meer natuur- en kampeerinspiratie!
Ben je benieuwd welke Nederlandse of andere natuurgebieden je volgens vogelaar Hans Peeters nog meer aan moet doen? Lees dan ook de andere artikelen in de rubriek Nederland in 4 seizoenen.