Dit jaar verlangen we misschien nog wel meer naar de zomer dan anders. Warme zonnestralen op ons blote huid, lekker lui liggend op een dekentje in het gras of met de blote voeten in het water. Waar kan dat beter dan langs het IJssel- of Markermeer? Maar het IJsselmeergebied kent ook een andere kant. Die van ruige natuur, draaiende windmolens, jonge vogels en bloeiende oevers. Dus fiets mee, verrekijker om de nek en fotocamera in de aanslag.
Met de auto is een rondje IJsselmeer – pakweg 300 kilometer – te doen in een dag. Maar dan rijd je wel heel veel moois voorbij. Het is slimmer om er een aantal dagen voor uit te trekken en twee of drie verschillende uitvalsbases te nemen.
Zonsopkomst boven het IJmeer
We beginnen de dag bijtijds en in deze tijd van het jaar is dat écht vroeg! Amsterdam is nog in duisternis gehuld als we naar het noorden rijden. We nemen de afslag Durgerdam en voordat we er erg in hebben rennen hazen voor de koplampen uit. Een late kerkuil jaagt langs de voet van de dijk. We zijn net op tijd om de zon in een rode gloed boven het IJmeer te zien opkomen.
Langzaam klimt de zon uit het water omhoog en kleurt het landschap in. Geel raapzaad flankeert het fietspad over de dijk aan weerszijden. Dorpjes als Durgerdam, Uitdam en Monnickendam ontwaken aan het water.
Via de N518 is het slechts een eindje naar het eiland Marken. In een ondiepe plas slobberen bergeenden in de modder. Net als kluten weten ze hun verenpak onberispelijk schoon te houden, ondanks dat ze een voorkeur hebben voor vieze blubber.
De vuurtoren van Marken, in de volksmond het Paard van Marken, is gebouwd in 1839 en staat op de oostelijke punt van het eiland.
Vogeleiland De Kreupel
We blijven de dijk volgen langs de westkant van het Markermeer. Tussen Volendam en Hoorn passeren we Schardammerkoog. We respecteren het bordje ‘Vogelbroedgebied’ en zien op afstand grauwe ganzen grazen. Zwaluwen scheren over de dijk en we worden heel stil als we enkele krooneenden op het water ontdekken. Wat zijn dat beauty’s met hun goudgele kop en knalrode snavel.
Ten noorden van Andijk ligt vogeleiland De Kreupel als een atol in het IJsselmeer. Vanuit Enkhuizen worden er vaartochten naartoe georganiseerd. Aalscholvers, kokmeeuwen en visdieven broeden er met duizenden. Luid krijsend hangen de meeuwen als bommenwerpers boven de passerende boten.
Visdieven vliegen af en aan om hun kroost visjes te brengen. Via de Afsluitdijk steken we over naar de Friese kant. Onze eerste stop is hier bij de Makkumerwaard. Vanuit de brede rietkragen zingen rietzangers en rietgorzen. Onverwachts dichtbij roept een koekoek zijn naam.
Zonaanbidders en vogelaars
Op deze fraaie zomerse dag is de temperatuur inmiddels aardig gestegen. Op kleine strandjes bij de Mokkebank klonteren tientallen zonaanbidders bijeen. We voelen ons enigszins opgelaten als we met verrekijker en fotocamera de schaars geklede zonaanbidders passeren. Leg maar eens uit dat je voor de vogels komt.
We trekken ons terug in de verderop staande vogelkijkhut. Vanuit het rietmoeras klinkt de misthoornachtige roep van een roerdomp. Zien doen we deze geheimzinnige vogel niet. Zowel knobbelzwanen als grauwe ganzen waken er over hun jongen. Niet voor niets, want een rondstruinende bruine kiekendief heeft het op de kuikens voorzien.
We bereiken Flevoland en op het Markermeer zwemt een grote groep aalscholvers. Een bezoek aan de Markerwadden, door Natuurmonumenten aangelegde nieuwe natuureilandjes, is eigenlijk een must. In normale tijden vaart er een veerboot en worden er excursies georganiseerd. Behalve de Markerwadden mag ook een bezoek aan de Oostvaardersplassen niet ontbreken. Kortom we zijn hier nog lang niet uitgekeken, maar het is te veel voor een dag.
Kijktip
De aalscholver is een trouwe bewoner van het IJsselmeergebied. Waar water is en vis, zijn aalscholvers nooit ver weg. Ze duiken onder water en achtervolgen hun prooien op zicht. De vogels jagen ook in groepsverband en drijven de vissen in het nauw. Met hun haakvormige snavel weten ze hun glibberige prooi te grijpen. Net als eenden en ganzen hebben aalscholvers zwemvliezen, zodat ze zich op het water uitstekend uit de voeten kunnen maken.
De aalscholver
De meeste watervogels hebben een vetklier, waarmee ze hun verenpak insmeren en daardoor waterdicht blijven. Aalscholvers missen die, waardoor ze geregeld hun veren moeten drogen. Je ziet ze dan met gespreide vleugels op een paal of in een boom zitten. Aalscholvers broeden in kolonies en bouwen hun nesten dicht op elkaar. Door de uitwerpselen die ze kwistig verspreiden, sterven de bomen in zo’n broedkolonie op den duur.
Campings
Rondom het IJsselmeergebied zijn tientallen campings te vinden, dus voor elk wat wils. Goed toeven is het op Recreatiecentrum De Holle Poarte in Makkum. De camping is gelegen aan het strand van het IJsselmeer en dicht bij het natuurgebied Makkumerwaard. De camping is tot begin november geopend. Kijk op hollepoarte.nl of op Eurocampings.nl/100723
Meer natuur- en kampeerinspiratie!
Ben je benieuwd welke Nederlandse of andere natuurgebieden je volgens vogelaar Hans Peeters nog meer aan moet doen? Lees dan ook de andere artikelen in de rubriek Nederland in 4 seizoenen (of Natuur om de hoek zoals de rubriek in eerste instantie heette) die eerder zijn verschenen op deze website.