Om te voorkomen dat je meteen gaat googelen waar het eiland ligt: Bornholm ligt onder de Zweedse zuidkust. Het Deense eiland ligt dichter bij het Duitse eiland Rügen dan bij het Deense vasteland.
Duindoorn-boerderij op Bornholm
Wie heeft er trek in een duindoorn smoothie? In Nexø koop je de beste van het hele eiland. En de enige, waarschijnlijk. Nexø is een klein stadje in het rustige zuidoosten van het Deense eiland Bornholm. Een eindje verderop ligt de boerderijwinkel van Camilla en Mads Meisner. Het is even zoeken, maar als je die eenmaal gevonden hebt tref je daar twee interessante mensen die hier op het eiland helemaal hun plek hebben gevonden. Ze runnen hun duindoorn-boerderij met liefde en passie.
Alles van duindoornbessen
De marmelade smaakt overheerlijk. Er is vruchtensap, we zien mueslivlokken en zowaar ook bier en gin – allemaal met duindoornbessen gemaakt. De winkel van de twee vrolijke ondernemers heet Høstet, wat je kan vertalen als ‘geoogst’. Camilla en Mads zijn niet meer zo piepjong en hebben allebei heel wat managersfuncties in hun leven gehad. Maar negen jaar geleden werden ze verliefd op dit eiland. Ze keken elkaar aan en besloten hun leven radicaal te veranderen. De banen werden opgezegd en ze begonnen opnieuw. Op Bornholm.
Meeste zonuren van Denemarken
Bornholm is ook echt een eiland om verliefd op te worden. Een eiland met veel steen, dat warmte opslaat. Dat betekent dat er een microklimaat heerst dat duidelijk verschilt van dat in de rest van Denemarken. Zo groeien hier vijgen, peren en perziken. We zien zelfs druivenranken voor de wijnteelt.
Zaterdagmarkt in Svaneke
Een wandeling door romantische stadjes als Gudhjem of Svaneke is een genot. Svaneke aan de oostkust van het eiland heeft de meeste zonuren van heel Denemarken. Aan de zuidkust liggen witte, fijne zandstranden in de buurt van het stadje Dueodde. Daar zijn ook een paar mooie campings en meer dan 230 kilometer aan goed onderhouden fietspaden.
Middeleeuws kasteel
Tijdens onze tocht over het eiland horen we veel spannende verhalen uit lang vervlogen tijden. Helemaal op de noordpunt van Bornholm ligt bijvoorbeeld het Hammershus, de grootste kasteelruïne van Scandinavië. Je voelt je daar helemaal in de middeleeuwen en beseft dat het er in de loop der eeuwen helemaal niet zo vreedzaam was als nu.
Het strategisch gelegen Bornholm werd begeerd door zijn machtige buren. Het eiland was soms Zweeds eigendom, dan weer Deens. Bisschoppelijke en koninklijke troepen streden fel met elkaar om het eiland te bezitten. Ook de Hanzestad Lübeck mengde zich in de 16e eeuw in de strijd. Het kasteel heeft alle belegeringen overleefd, maar het is nu grotendeels een ruïne. Het ligt schilderachtig boven op een klip, 74 meter boven het water. In het voorjaar van 2018 werd daar een modern bezoekerscentrum geopend, van waaruit je een prachtig uitzicht hebt.
Alles digitaal op Bornholm
De verhalen komen niet alleen uit Bornholm’s roerige verleden. Ook de moderne tijd is niet aan het eiland voorbijgegaan. Alles is hier digitaal. Dat leren we van onze gids Klaus, een geboren Duitser die sinds een paar jaar op het eiland van zijn pensioen geniet. Zo horen we dat het hele eiland over snel internet beschikt. Betalingen van kleine bedragen (met creditcard, bankpas of mobiele telefoon) is hier volkomen normaal. Voor ons in Nederland ook, maar zeker niet in een land als Duitsland waar nog veel met contant geld wordt betaald. Nog meer voorbeelden van het moderne leven op Bornholm: alle inwoners hebben hun eigen e-mail, en de communicatie tussen gemeenten en artsen loopt al jaren elektronisch.
Vanuit het Duitse eiland Rügen kan je op de boot stappen naar Bornholm
Wilde kruiden
Misschien komt het door de gezonde frisse lucht op Bornholm, misschien ook door het aparte licht of aan de snel voorbijtrekkende wolken. Of misschien aan de kalmte en serene rust op het eiland. Maar steeds weer ontmoeten we mensen die hier op Bornholm een nieuw leven zijn begonnen.
We ontmoeten bijvoorbeeld Vera uit Duitsland, die met vrienden een ecologische boerderij runt. Ze experimenteert daar met permacultuur. We ontmoeten haar als natuurgids tijdens een wandeling waar we wilde kruiden verzamelen. Die gebruiken we straks tijdens het bereiden van het avondeten in het ‘Bornholmer Eetcultuurcentrum’. Dat doen we in de omgeving van Gudhjem waar bewoners, vakantiegangers en vaak ook schoolklassen samen lekker en creatief koken.
Lene en Lene
Interessant is ook een bezoek aan de Lykkelund Gedemejeri, een geitenboerderij met bijbehorende zuivelhandel van Lene en Lene. Dat blijken twee vriendinnen te zijn – de ene uit Schotland, de ander uit Bornholm. Twee jaar geleden begonnen ze met hun geitenboerderij in het binnenland van het eiland, met daarnaast ook nog een café en een kaaswinkel. En met succes. Ze ontvangen graag bezoekers die in hun project geïnteresseerd zijn. Vol enthousiasme vertellen ze over hun producten.
Gerookte haring
Overigens slaat de naam Bornholmer niet alleen op de vriendelijke bewoners van het eiland. Het is ook de naam van de goudgele gerookte haring die overal op het eiland te koop is. Vaak nog warm geserveerd uit de rookoven. De lekkerste gerookte vis eten we bij de ‘Røgeri’ in het prachtige stadje Svaneke. De mooiste plek daar is vlak voor de rokerij of dichtbij de kliffen. Kijk naar de vele meeuwen boven het water en geniet. Wat grof zeezout bij de vis en misschien een stukje brood – meer heb je niet nodig. Bornholm biedt veel van deze simpele momenten van vakantiegeluk.
Campings en corona
Benieuwd naar de kampeermogelijkheden op het Deense eiland? Eurocampings.eu geeft je een handig totaaloverzicht van alle ACSI-campings op Bornholm. Houd uiteraard wel even het ‘coronanieuws‘ van ACSI in de gaten, voordat je je vakantie naar Bornholm vastlegt.
Bron: MPS, Tekst Michael Adler, Foto’s: Joachim Negwer